De MSCI World Index geldt voor veel beleggers als dé standaard voor wereldwijde spreiding van aandelen. Een belegging in de MSCI World Index biedt beleggers een spreiding over ruim 1.350 bedrijven en meerdere sectoren, verdeeld over 23 ontwikkelde landen. Echter, de daadwerkelijke onderliggende spreiding is veel minder dan gedacht. De wijze van samenstelling van de index is gebaseerd op marktkapitalisatie, wat betekent dat bedrijven met de hoogste beurswaarde het zwaarst wegen. Een belegger die gaat investeren in de MSCI World Index, koopt de aandelen in dezelfde verhouding als de index. Hierdoor wordt het effect van dominantie van de grootste aandelen verder versterkt. De vraag naar de grootste aandelen in de index blijft toenemen. In de praktijk koop je hierdoor vooral een concentratie in de dominante markt van dat moment. In de jaren ’80 was Japan het land met de grootste dominantie, nu is dat de Verenigde Staten. Op deze manier ontstaan er ongemerkt grote concentratierisico’s in beleggingsportefeuilles.
Eind jaren ’80 bloeide de economie van Japan. De export en technologie floreerden en bedrijven als Sony en Toyota stonden wereldwijd aan de top. Beleggers waren zeer positief over Japanse aandelen. Hierdoor piekte de Nikkei 225 in 1989 op bijna 39.000 punten. Op dat moment vertegenwoordigde Japan maar liefst 44 procent van de MSCI World Index, terwijl het land slechts rond de 15 procent van het wereldwijde Bruto Binnenlands Product (BBP) omvatte. De beurswaarde was dus veel groter dan de daadwerkelijke economische bijdrage aan de wereldeconomie. Toen begin jaren ’90 de bubbel in Japan barstte, stortte de Nikkei in en bleef decennialang op lage niveaus hangen. De ontwikkeling van de Nikkei sinds de jaren ’80 is in de onderstaande grafiek duidelijk te zien. Momenteel noteert de Nikkei rond de 38.000 punten waarmee deze weer in de buurt komt van de niveaus van 35 jaar geleden.
Beleggers die een grote weging hadden naar Japan, maakten relatief zeer grote verliezen. Ook de MSCI World, waarin de weging in de loop der jaren steeds verder was toegenomen, daalde sterk. Inmiddels is de beurs van Japan weer hersteld, maar de weging van Japan is nog maar ongeveer 6% in de MSCI World Index. Bij de daling was de weging dus fors hoger dan op het moment van herstel.
Op dit moment vormen de Verenigde Staten het zwaartepunt in de MSCI World Index. Per eind april2025 bestaat de MSCI World Index voor ruim 70 procent uit Amerikaanse aandelen, terwijl de economische bijdrage van de VS aan het wereldwijde BBP slechts iets meer dan een kwart bedraagt. Als we nog verder kijken naar welke aandelen uiteindelijk bepalend zijn voor deze grote weging, blijken dit er slechts enkele te zijn: Apple, Microsoft, Nvidia, Amazon, Meta, Alphabet en Tesla – de zogeheten Magnificent Seven. Wie denkt wereldwijd te beleggen, is in werkelijkheid zwaar afhankelijk van het succes van deze kleine groep Amerikaanse techbedrijven.
Er zijn dus zeker parallellen met de situatie van Japan eerder, maar er zijn ook duidelijke verschillen. De huidige Amerikaanse economie is meer divers dan die van Japan destijds. Niet alleen industrie, maar ook diensten, technologie en innovatie vormen sterke fundamenten. Daarnaast heeft de VS een relatief jonge en groeiende bevolking, terwijl Japan juist al vroeg met vergrijzing en bevolkingskrimp werd geconfronteerd. Ook het financiële systeem in de VS is beter bestand tegen schokken, met gezondere bankbalansen en minder kwetsbare vastgoedmarkten. Toch blijft een fors concentratierisico naar één land en één sector risicovol.
Als je het risico van een concentratierisico wilt verkleinen, moet je dus verder kijken dan alleen een wereldindex. De naam van een ‘wereldindex’ suggereert diversiteit, maar dat zegt niets over de verdeling onder de motorkap. Daarnaast wisselt de samenstelling van de index zonder dat beleggers het doorhebben.
Wie zijn portefeuille wil beschermen tegen schommelingen in één regio of sector, moet kijken naar wat er écht in een fonds zit. Alleen zo voorkom je dat je rendement uiteindelijk afhankelijk is van één land of zelfs één sector. Een manier om het concentratierisico te verkleinen is te kiezen voor een verdeling op basis van economische omvang (BBP) in plaats van beurswaarde.
Ook te lezen op IEXProfs: De MSCI World Index dekt niet de wereld | IEXProfs.nl
Marcel Luchtenveld — Manager afdeling particulier vermogensbeheer
De informatie in dit artikel is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.