Kosten zijn negatief rendement

“Als ik een jaarverslag van een pensioenfonds bekijk, zie ik meteen welke punten van de organisatie van het vermogensbeheer voor verbetering vatbaar zijn. Dat was bij Hibin ook zo. Er waren te veel partijen bij betrokken. De uitbestedingskosten waren te hoog en die kosten waren de laatste tijd niet meer heronderhandeld. Vanaf  2014 hebben we een grote reorganisatie doorgevoerd waarbij we de kosten aanzienlijk hebben teruggebracht. De fiduciair beheerder is geschrapt en ook de oversight manager. We hebben taken bij het bestuursbureau belegd en soms gespecialiseerde adviseurs ingeschakeld.”

Marc Vijver is directeur van Index People, een bedrijf dat adviseert en belegt voor particulieren en institutionele partijen. Daarnaast is hij sinds 2014 bestuurslid bij BPF Hibin, het bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen. “Ik ben in 2014 aangetreden als gevolg van de wet Versterking bestuur pensioenfondsen. Als bestuurslid kijk en beslis ik mee over alle dossiers, maar mijn speciale aandachtsgebied is vermogensbeheer. Ik ben ook hoofd van de balans- en vermogensbeheercommissie.”

100.000 euro per maand besparen
In 2014 is de organisatie van het vermogensbeheer rigoureus op de schop gegaan. “We hebben niet alleen het aantal partijen teruggebracht, maar ook allocaties in de portefeuille geschrapt die te klein waren om impact te maken. Wij besparen nu meer dan 100.000 euro per maand op de kosten en dat is een groot bedrag voor een klein bedrijfstakpensioenfonds als wij. Kosten zijn niets anders dan negatief rendement en als je dat minimaliseert, dan ben je goed bezig.”
Als Marc in een jaarverslag kan zien wat er beter kan in de organisatie van het vermogensbeheer, dan moet DNB dat toch ook kunnen zien? “Dat klopt”, zegt Marc, “maar DNB gaat een fonds niet verbieden om hoge kosten te maken. DNB kijkt of je begrijpt wat je aan het doen bent en kunt uitleggen waarom je die hoge kosten maakt. Bij ons werpt de vereenvoudiging van de organisatie van het vermogensbeheer duidelijk vruchten af. Natuurlijk heb je de renteontwikkeling en de bewegingen op de aandelenmarkten niet in de hand, maar de relatieve resultaten zijn makkelijker voorspelbaar en beter te duiden.”

Behoorlijk draagvlak
De reorganisatie bij Hibin is geleidelijk doorgevoerd. “Toen ik kwam was er al een behoorlijk draagvlak voor omdat het bestuur ontevreden was over bepaalde zaken. Maar je bent afhankelijk van de kennis die er in huis is en de beschikbare tijd. We hebben duidelijke prioriteiten gesteld en eerst aangepakt waar er bloed vloeide. We hebben eerst gekeken naar de grootste posten en daarna geleidelijk de hele agenda afgelopen. Toen ik gevraagd werd te solliciteren voor deze functie, heb ik gezegd: ja, ik ben beleggingsexpert, maar ik ga niet al die beslissingen alleen nemen. Er moet ten minste één andere bestuurder zijn die ook verstand van beleggingsprocessen heeft. Die is er gekomen en ik mocht helpen bij het maken van een profiel voor iemand die ongeveer het tegenovergestelde is van mij als persoonlijkheid. Je moet niet meer van hetzelfde hebben, maar tegengestelde denkers. Verder hebben we Montae als extern adviseur en we hebben ook Sprenkels aangehaakt.”

Bestuur meenemen in proces
Het allerbelangrijkste volgens Marc was de bestuurders mee te nemen in het proces. “Ik heb het voordeel dat ik altijd veel les heb gegeven en nog steeds lesgeef in mijn vakgebied. Dat helpt om het probleem op een simpele en toegankelijke manier uit te leggen zodat het duidelijk is welke mogelijkheden voorliggen. Het is belangrijk om uiteindelijk te komen tot een beslissing die door iedereen wordt gedragen. Ik probeer daarbij altijd om reacties en meningen uit te lokken.”
De investment beliefs hebben bij de reorganisatie een grote rol gespeeld. “Daar begin je mee. Toen ik aantrad, kregen we al snel de nieuwe FTK-regels over ons heen. We zijn toen een onderzoek gestart naar de risicobereidheid van onze deelnemers en vervolgens hebben we de investment beliefs herijkt en zijn daarmee verder aan de slag gegaan.”

Best practices
Namens Montae is Nathalie Houwaart de vaste beleggingsadviseur van Hibin. “Een paar jaar geleden was haar rol breder dan nu omdat we toen op het bestuursbureau minder menskracht hadden. Als extern adviseur kon Nathalie allerlei best practices naar binnen brengen die heel nuttig waren. Dat heeft ons echt veel gebracht. Nu is haar rol wat kleiner, maar dat geldt ook voor onze inspanningen als balans- en vermogensbeheercommissie. Het huis is nu op orde. Natuurlijk gebeurt er altijd wel wat, maar er is geen sprake meer van achterstallig onderhoud.”

Kies voor eenvoud
Houd het simpel is een advies van Marc dat doorklinkt in het hele gesprek. “Je moet je bij alles wat je doet afvragen: helpt dit onze deelnemers en onze doelstellingen verder. Je moet geen dingen doen die niet echt nodig zijn, want je loopt dan het gevaar dat je dingen op elkaar gaat stapelen waar je uiteindelijk niet beter van wordt. Vraag je steeds af: waar heb ik iets aan en waar niet. Ik zie soms dat men uit een bepaald hobbyisme graag met een bepaalde beleggingscategorie bezig is. We hebben een boeiend vak, maar vermogensbeheer is niet leuk, het is saai omdat het allemaal om processen gaat. Met een aantal simpele producten kun je als fonds al gauw komen tot een kostenpercentage tussen de 25 en 30 basispunten. Nu hebben veel fondsen vaak het dubbele.”